Έρχονται ορισμένες μέρες κάθε μήνα που νιώθετε μελαγχολία, αίσθημα κόπωσης, έντονο εκνευρισμό ή δυσφορία και σας ζώνουν φρικτοί πονοκέφαλοι; μέρες κατά τις οποίες νοιώθετε πρησμένη, υποφέρετε από διαταραχές του ύπνου, ξεσπάτε σε κλάματα χωρίς ιδιαίτερη αιτία και δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε; Κοιτάξτε το ημερολόγιο σας και δείτε αν πλησιάζει η περίοδος σας. Αν ναι, πιθανότατα είστε μία από τις εκατομμύρια γυναίκες που υποφέρουν από το λεγόμενο προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο (premenstrual syndrome ή PMS).

Το προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο (ΠΕΣ) είναι ένα σύμπλεγμα ψυχο-σωματικών ενοχλήσεων που παρουσιάζεται μία-δύο εβδομάδες πριν την έμμηνο ρύση και διαρκεί μέχρι και τις πρώτες μέρες τις περιόδου. Περίπου 3 στις 4 γυναίκες υποφέρουν από κάποιου βαθμού ΠΕΣ αλλά σε μία μικρή μερίδα γυναικών που φτάνει το 4-5% αυτό έχει τέτοια ένταση ώστε να διαταράσσει σοβαρά την ποιότητα της ζωής τους (Προεμμηνορρυσιακό δυσφορικό σύνδρομο).

Τα αίτια του ΠΕΣ δεν είναι ξεκάθαρα, φαίνεται όμως να είναι μία πολυπαραγοντική κατάσταση στην οποία εμπλέκονται ορμονικοί παράγοντες (γεγονός που εξηγεί γιατί τα συμπτώματα εμφανίζονται μετά την ωορρηξία και κοπάζουν με την περίοδο) και ορισμένοι νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου όπως η Σεροτονίνη, η Νοραδρεναλίνη και η Μελατονίνη που ρυθμίζουν τον ύπνο, την όρεξη και την διάθεση. Επίσης έχει παρατηρηθεί μία κληρονομική προδιάθεση και μία συσχέτιση με το ψυχολογικό υπόβαθρο της γυναίκας, τις διατροφικές συνήθειες (κατανάλωση αλμυρών φαγητών, απλών υδατανθράκων, αλκοόλ, καφεΐνης) και την έλλειψη ορισμένων βιταμινών και ιχνοστοιχείων. 

Τα συμπτώματα είναι ποικίλα και μπορούν να εμφανιστούν σε διάφορους συνδυασμούς σε κάθε γυναίκα. Επίσης η έντασή τους αλλάζει από γυναίκα σε γυναίκα αλλά και στην ίδια γυναίκα από κύκλο σε κύκλο. Τα κύρια συμπτώματα είναι τα εξής:

Σωματικά συμπτώματα
• Πρήξιμο και πόνος στο στήθος
• Κατακράτηση υγρών (πρησμένα χέρια, αστράγαλοι)
• Αλλαγές στην όρεξη (λιγούρες για γλυκά, σοκολάτες)
• Πονοκέφαλος
• Ναυτία, διάρροιες, δυσκοιλιότητα
• Φούσκωμα στην κοιλιακή χώρα
• Διαταραχές του ύπνου
• Αίσθημα κόπωσης

Ψυχικά συμπτώματα
• Καταθλιπτική διάθεση
• Θυμός, ευερεθιστότητα, κυκλοθυμικότητα
• Άγχος
• Σύγχυση
• Δυσκολίες μνήμης και συγκέντρωσης
• Αδικαιολόγητο κλάμα
• Υπερευαισθησία
• Μειωμένο ενδιαφέρον για την κοινωνική ζωή

Το κοινό στοιχείο που συχνά βοηθάει στη διάγνωση είναι η εμφάνισή των ενοχλήσεων στο δεύτερο μισό του κύκλου (κυρίως τις μέρες πριν την περίοδο) και η εξαφάνισή τους με την έμμηνο ρύση. Γι' αυτό το λόγο καλό είναι η γυναίκα να σημειώνει τις ημέρες του κύκλου της και να καταγράφει τα συμπτώματά της.

Η αντιμετώπιση του ΠΕΣ εξαρτάται από την ένταση με την οποία εμφανίζεται αυτό καθώς και από τα κύρια συμπτώματα που αναφέρει η γυναίκα. 
Στις ήπιες μορφές ορισμένες απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής φαίνεται να αποφέρουν καλά αποτελέσματα. Η κατανάλωση άφθονων φρούτων, λαχανικών και φαγητών με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη (προϊόντα ολικής αλέσεως), καθώς και ο περιορισμός των λιπαρών φαγητών, των απλών υδατανθράκων (ζάχαρη, γλυκά), του αλατιού, του αλκοόλ και της καφεΐνης βοηθάνε στη σταθεροποίηση της όρεξης, της διάθεσης και στην καταπολέμηση της κατακράτησης υγρών. 

Χρήσιμα είναι και τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο, όπως γαλακτοκομικά εμπλουτισμένα σε ασβέστιο και πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Επίσης σημαντική είναι η τακτική αεροβική άσκηση και διάφορες μεθόδοι χαλάρωσης όπως η γιόγκα και ορισμένα είδη μασάζ. Βασικός ο καλός βραδινός ύπνος.
Αν αυτά τα μέτρα δεν είναι αρκετά, ορισμένα συμπληρώματα διατροφής όπως το Ασβέστιο, η Βιταμίνη Β-6 και το Μαγνήσιο έχει φανεί ότι βοηθούν. Καλά αποτελέσματα έχει δώσει και το εκχύλισμα ενός είδους λυγαριάς με την ονομασία Vitex Agnus Castus όπως και το έλαιο νυχτολούλουδου (Evening Primrose Oil).

Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις ΠΕΣ όπου τα συμπτώματα αλλοιώνουν την ποιότητα ζωής της γυναίκας θα πρέπει να ληφθεί μία κάποια φαρμακευτική αγωγή. Συνήθως η χρήση αντισυλληπτικών δισκίων επιφέρει σημαντική βελτίωση σε έναν μεγάλο αριθμό γυναικών. Συχνή είναι επίσης η χρήση διουρητικών ενώ τα αντιφλεγμονώδη βρίσκουν ένδειξη όταν η δυσμηνόρροια είναι σημαντική.
Όταν τα ψυχολογικά συμπτώματα είναι στο προσκήνιο απαιτείται η χρήση αγχολυτικών ή αντικαταθλιπτικών φαρμάκων. Αυτά μπορούν να χορηγηθούν καθ'όλη τη διάρκεια του κύκλου ή αποκλειστικά στο δεύτερο μισό, όταν εμφανίζονται οι διαταραχές.

Τέλος, αν τα παραπάνω σας φαίνονται πολύ γνώριμα, αν αναγνωρίζετε τον εαυτό σας σε πολλά από τα λεγόμενα, μην ανησυχείτε. Σίγουρα δεν είστε μόνη, αλλά μία από τις πολλές γυναίκες που πάσχουν από κάποιας μορφής ΠΕΣ. Λύσεις υπάρχουν, ακόμα και για τις πιο δύσκολες περιπτώσεις. Ο ιατρός σας μπορεί να σας βοηθήσει να ζήσετε την θηλυκότητά σας με μεγαλύτερη ηρεμία και χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες.